โรคสมองติดยา

สมองติดยาได้อย่างไร

การติดยาเสพติดเป็นกระบวนการต่อเนื่องเกิดขึ้นทีละเล็กละน้อย จากการเสพยาเป็นครั้งคราว สู่การเสพที่ถี่ขึ้น จนเสพทุกวัน และวันละหลายครั้ง

เมื่อเสพยาบ้า หรือ สารแอมเฟตามีนเข้าสู่ร่างกาย สารแอมเฟตามีนจะไปกระตุ้นประสาทที่อยู่ในสมองส่วนกลาง ที่เรียกว่าส่วน Limbic system หรือ เรียกให้เข้าใจง่ายๆว่า สมองส่วนอยาก ซึ่งเป็นศูนย์ควบคุมอารมณ์และพฤติกรรม โดยสารแอมเฟตามีน จะไปกระตุ้นปลายประสาทให้คลั่งสารโดพามีน (Dopamine) ออกมาจำนวนมาก ทำให้บุคคลเกิดความรู้สึกเป็นสุข พึงพอใจ หรือมีความคึกคักสนุนสนาน ในระดับที่เกินกว่าภาวะปกติของคนทั่งไป (บุคคลปกติจะมีการหลั่งสารโดพามีน ในระดับที่สมดุลย์ จึงมีภาวะอารมณ์ ความรู้สึกที่เป็นปกติ ไม่สุข หรือซึมเศร้าเกินไป) ผู้เสพยาบ้าในระยะแรกจึงมีความรู้สึกเป็นสุขอย่างท่วมท้น หรือมีแรงมาก ทำงานได้มาก ไม่เหน็ดเหนื่อย แต่ภาวะเช่นนี้เป็นการกระตุ้นให้สมองและร่างกายถูกใช้พลังอย่างหนักเกินไป จึงพบว่า เมื่อหมดฤทธิ์ยา ผู้เสพจะมีความเหนื่อยล้า ซึมเศร้า และต้องการการกระตุ้นด้วยยาบ้าอีก เพื่อให้ได้พบกับภาวะที่เป็นสุขอย่างทีวมท้นเช่นนั้น แต่เมื่อผู้เสพยังคงเสพยาบ้าอย่างต่อเนื่องไปเรื่อยๆ ปริมาณสารที่เคยเสพเท่าเดิมก็จะไม่ค่อยได้ผล จึงต้องมีการใช้ยาบ้าในประมาณที่มากขึ้นกว่าเดิมเพื่อให้ได้ผลเหมือนเดิม

ในขณะเดียวกัน สมองอีกส่วนหนึ่ง คือ ส่วน Cerebral cortex ซึ่งอยู่ในสมองส่วนกลางเช่นกัน มีหน้าที่เก่ยวกับความจำ การตัดสินใจ การใช้ความคิดเป็นเหตุเป็นผล ก็จะถูกทำลายและถูกควบคุมโดยสมองส่วนอยาก มีผลทำให้ความสามารถในการคิด และความจำแย่ลง ไม่สามารถนึกคิดแยกแยะเหตุผล ถูกผิด ได้เหมือนกับคนปกติ จึงพบว่า ผู้เสพมักจะตกอยู่ใต้อิทธิพลของยาบ้า มีความคิด พฤติกรรม และอารมณ์ที่เปลี่ยนไปจากเดม เช่น ก้าวร้าว หงุดหงิดง่าย ผู้เสพติดจะไม่สามารถควบคุมตนเองให้หยุดใช้สารเพตติดได้ และหากผู้เสพยังไม่เลิกเสพก็จะทำให้มีอาการทางจิต และเป็นโรคจิตในที่สุด

วิธีการเสพและการติดยา

ระยะเวลาตั้งแต่เริ่มต้นเสพยาสเพติดครั้งแรกจนกระทั่งเกิดการติดยา ต้องใช้ระยะเวลานานพอสมควร ระยะเวลาดังกล่าวขึ้นอยู่กับประเภทของยาเสพติด และวิธีการเสพ
การเสพยาบ้าโดยวิธีกินจะติดยาช้ากว่าการเสพโดยวิธีสูบไอ (vapor) ซึ่งเป็นวิธีทีเป็นที่นิยมในหมู่วัยรุ่น เพราะการสูบไอออกฤทธิ์ต่อสมองรวดเร็วมาก (ประมาณ 8 วินาที) และจะทำให้ผู้เสพมีความรู้สึกเป็นสุขอย่างรวดเร็ว ในขณะที่การกินยาบ้า จะออกฤทธิ์ในช่วง 20-30 นาที และจะถูกทำลายที่ตับ ก่อนที่จะถูกพาไปตามกระแสเลือกและไปออกฤทธิ์ที่สมอง